Cannabis voor medisch gebruik kan flink in de papieren lopen. Patiënten draaien meestal zelf voor de kosten op. Zorgverzekeraars vergoeden liever zware medicijnen met ernstige bijwerkingen.
Cannabis is geen officieel geregistreerd medicijn, daar hamert een groot deel van de zorgverzekeraars op. Grofweg de helft van de verzekeraars vergoedt cannabis niet, of slechts voor terminale patiënten die geen baat hebben bij alle andere beschikbare medicijnen.
Zware medicatie
Daarom zijn veel chronisch zieken aangewezen op zware medicatie, met bijbehorende ernstige bijwerkingen. Zo krijgt iemand met constante pijn opiaten voorgeschreven, zoals morfine, oxycodon of codeïne. Zulke pijnstillers vallen in dezelfde scheikundige groep als heroïne. Patiënten ontwikkelen daarom een sterke lichamelijke afhankelijkheid. Lichamelijke verslaving aan opiaten kan levensgevaarlijk zijn wanneer je van de ene op de andere dag stopt.
Voordat een dokter medische cannabis mag voorschrijven, moeten eerst alle andere beschikbare medicijnen worden uitgeprobeerd. Mensen met complexe ziektes of aandoeningen moeten daarom soms tientallen verschillende recepten uitproberen, met alle bijwerkingen en ziektekosten van dien.
Chronisch ziek
Op dichtbij.nl staat het verhaal van een anonieme patiënte uit Tilburg, die een paar aandoeningen tegelijk heeft. Ze lijdt aan chronische pijn, fibromyalgie, COPD, osteoarthrose en een chronische slaapstoornis. Daarvoor kreeg ze een waslijst aan medicijnen voorgeschreven, waaronder lichamelijk verslavende opiaten, anti-depressiva en slaapmiddelen met ernstige bijwerkingen.
Wiet proberen
Ze wil zelf graag cannabis als medicijn uitproberen. Medicinale wiet heeft een positief effect op haar verschillende aandoeningen. Bovendien hoeft ze dan nog maar één medicijn met weinig bijwerkingen te nemen, in plaats van meerdere geneesmiddelen met sterke bijwerkingen. Haar anesthesioloog vindt het een goed idee. Hij schrijft een brief met zijn aanbeveling naar zorgverzekeraar CZ .
Geen vergoeding
Maar CZ weigert cannabis te vergoeden. “De Commissie Farmaceutische Hulp (CFH) van Zorginstituut Nederland meent dat er nog onvoldoende wetenschappelijke gegevens zijn om de therapeutische waarde van medicinale cannabis te bepalen”, staat op de website van de zorgverzekeraar. De vrouw moet opiaten, anti-depressiva en slaapmiddelen (benzodiazepines) blijven slikken, terwijl dat jaarlijks tienduizenden euro’s kost.
Bijwerkingen cannabis
De meest serieuze bijwerkingen van cannabis zijn hartkloppingen en een stoned gevoel. Die bijwerkingen komen vooral bij beginnende gebruikers voor. De nadelen verdwijnen een paar uur later, als de cannabis is uitgewerkt. Dat lijkt ideaal voor de vrouw uit Tilburg. Misschien werkt cannabis niet fantastisch. Maar je kan het op zijn minst een keer proberen, zou je zeggen.
Goedkeuring
Maar zo werken de medische wetenschap en bijbehorende verzekeraars natuurlijk niet. Het European Medicines Agency (EMA) beoordeelt wetenschappelijk onderzoek naar medicijnen. Op basis daarvan wordt vastgesteld of artsen een geneesmiddel mogen voorschrijven. De toelatingseisen zijn streng. Daarom worden er alleen maar medicijnen goedgekeurd die een enkele functie in het lichaam hebben. Het is veel te moeilijk om te bewijzen dat een medicijn geen nadelen heeft, als het middel invloed heeft op meerdere lichaamsfuncties.
Meerdere functies
Dat is precies de kracht van medische cannabis: het pakt meerdere problemen in het lichaam tegelijkertijd aan. Helaas staat cannabis bekend als een illegale drug. Bovendien kunnen farmaceuten geen patent aanvragen op de plant. Daarom is er maar weinig geld beschikbaar om het goedkeuringstraject te doorlopen.
De overheid
De Nederlandse overheid is wat vooruitstrevender dan zorgverzekeraars. Het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport heeft een lijst met ziektes en aandoeningen opgesteld waartegen cannabis kan helpen. Op die lijst staan bijvoorbeeld Multiple Sclerose (MS), kanker, aids en Gille de la Tourette. Het CIBG, onderdeel van het Ministerie, benadrukt dat cannabis alleen gebruikt mag worden als alle andere medicijnen niet werken.
Ingewikkelde procedure
Een aantal zorgverzekeraars luistert naar dat advies en vergoedt cannabis vanuit de basisverzekering. Helaas zijn de procedures voor het aanvragen van medische cannabis ingewikkeld, nemen veel tijd in beslag en hebben weinig kans van slagen. Maar het is mogelijk.
Hieronder staat een tabel van een aantal Nederlandse zorgverzekeraars die medische cannabis vergoeden, of niet.
Verzekeraars en medische cannabis